Handig om te weten

Goed voorbereid op vakantie gaan is belangrijk voor een geslaagde vakantie. Daarom hebben we praktische reisinformatie en tips voor Cuba op één pagina verzameld. Mocht de informatie op deze pagina om de één of andere reden niet (helemaal) correct zijn volgens u, laat het dan weten via het contactformulier. We streven er uiteraard naar om de info op deze pagina altijd zo up-to-date mogelijk te houden. Soms is er sprake van lokale afwijkingen.

Uitgebreide reisinformatie over Cuba vind je terug op de veelal Engelstalige Cuba sites die je op het internet vindt. Een goede reisgids over Cuba of één van de vakantiebestemmingen in Cuba kan je vaak nog goede aanvullende informatie bieden. Let wel op dat de info actueel is. Informatie kan redelijk snel achterhaald of inaccuraat zijn. Als je over bepaalde zaken zekerheid wilt hebben kun je het beste vooraf contact opnemen met je accommodatie ter plaatse of je lokale reisagent.




Douane en documenten

Om naar Cuba te reizen heb je een geldig paspoort nodig in combinatie met een toeristenkaart als je visumvrij naar Cuba reist. Deze Tarjeta del Turista kun je onder via de reisorganisatie kopen waar je je vakantie naar Havana geboekt hebt. Andere manieren zijn via het consulaat in Rotterdam, bij een ANWB-winkel of via één van de vele visumbureau’s die je tegenwoordig in Nederland kunt vinden. De prijzen kunnen door bemiddelingskosten uiteen lopen. Het handigste is om je Cuba visum via internet aan te vragen.
Over hoe lang je paspoort nog geldig moet zijn om naar Cuba te reizen bestaat veel onduidelijkheid. Soms wordt er gezegd 6 maanden na binnenkomst in Cuba, sommige bronnen zeggen tenminste tot de dag nadat je Cuba verlaat. Wij zijn zelf weleens naar Cuba gereisd terwijl één paspoort nog maar 4,5 maand geldig was en dat leverde geen enkel probleem op.

Als je via de Verenigde Staten naar Cuba reist dan heb je de duurdere roze toeristenkaart nodig. Deze is voor iedereen die via de VS naar Cuba vliegt, ongeacht welke nationaliteit je hebt.

Er gelden beperkingen voor zowel de invoer als de uitvoer van goederen. Naast de vrijwel standaardregels die voor vrijwel iedere reisbestemming gelden (geen wapens, geen drugs, geen beschermde dieren) zijn er nog een aantal beperkingen voor Cuba. Zo mag je geen binnenlandse valuta meenemen vanuit Cuba naar het buitenland, zijn er beperkingen wat betreft de invoer van geschenken en souvenirs en heb je voor sommige medicijnen een medische verklaring nodig. Zorg sowieso dat je een medisch paspoort bij je hebt en zorg in het geval van geneesmiddelen die onder de opiumwet vallen voor een gelegaliseerde Engelstalige medische verklaring.

De invoer van verse producten zoals groente, fruit en vlees zijn alleen toegestaan als je daar een officiële vergunning voor hebt. Obsceen en pornografisch materiaal mag je niet meenemen. Ook is alles wat als propaganda gezien kan worden ten strengste verboden. Denk hierbij aan publicaties, in wat voor vorm dan ook, die gericht zijn tegen Cuba, de revolutie of de leiders van Cuba.

Tarjeta del Turista

Elektriciteit

In Cuba zul je vooral te maken krijgen met het 110 volt stroomnetwerk met de bijbehorende Amerikaanse stopcontacten. In dat geval zul je adapters of zogenaamde wereldstekkers moeten gebruiken om je Europese apparatuur in te kunnen pluggen. Bij 110 volt duurt het langer om je telefoon, tablet of batterijen van bijvoorbeeld je fotocamera op te laden. Ook kunnen apparaten die veel stroom verbruiken, zoals bijvoorbeeld een föhn, minder goed of zelfs niet werken. In sommige gevallen is er (ook) 220 volt aanwezig in hotelkamers. Ook zie je soms hybride stopcontacten, waar zowel de Amerikaanse als de Europese stekkers (zonder de aardepin) in passen.

Elektriciteit

Feesten en feestdagen

In Cuba worden verschillende feestdagen, feesten en herdenkingen gevierd. Sommige feesten en feestdagen zijn landelijk, soms zijn ze lokaal. Hoewel Cuba hoofdzakelijk atheïstisch is, wordt er wel aan verschillende katholieke feestdagen gedaan. Zo zijn tijdens kerstmis veel Cubanen vanuit overheidswege vrij. De week vanaf kerstmis tot en met Nieuwjaarsdag kunnen banken, winkels, musea en verschillende instellingen dicht zijn. Ook restaurants en attracties hebben vaak aangepaste openingsdagen of openingstijden.

Dit zijn de officiële feestdagen en herdenkingen in Cuba:

1 januari – Nieuwjaarsdag
28 januari – geboortedag dan José Marti
19 april – viering van de overwinning in de Varkensbaai
1 mei – Dag van de Arbeid
26/27 juli – herdenking van de bestorming van de Moncadakazerne
8 oktober – herdenking van de door van Che Guevara
10 oktober – herdenking van het begin van de onafhankelijkheidsoorlog
2 december – herdenking van de landing van de Granma
25 december – kerstmis
31 december – Oudejaarsavond

In juli (en dus niet in het voorjaar) wordt in Cuba carnaval gevierd. Dat gebeurt niet overal. Wie het carnaval in Cuba mee wil maken die moet eind juli vooral in Santiago de Cuba zijn. Praalwagens en trommelaars trekken dan door de straten van Santiago.

kerstmis in Cuba

Fooien

Officieel is het voor Cubanen verboden om fooien aan te nemen van buitenlandse toeristen. In de praktijk gebeurt dit wel veelvuldig. Sterker nog: voor Cubanen zijn het vooral de fooien die het aantrekkelijk maakt om een baan te vinden waarbij je veel met toeristen te maken krijgt, bijvoorbeeld in de horeca, in hotels, als gids of als taxichauffeur. Het systeem met twee verschillende valuta (lokale Pesos voor de lokale bevolking en Convertible Pesos voor de toeristen) zorgt ervoor dat dit dé manier is voor lokale mensen om aan de gewilde CUC (Convertible Pesos) te komen. Met deze toeristenvaluta kunnen ze goederen en diensten kopen die anders voor Cubanen vrijwel onbereikbaar zijn.

Hoeveel fooi geef je dan? Voor Cuba zijn er geen vaste of verplichte bedragen wat betreft de fooien. Wel zijn er richtlijnen die het je gemakkelijker maken om te bepalen wie je fooi geeft en hoeveel dat is. Kamermeisjes geef je ongeveer 1 CUC per kamer per dag. Word je geholpen met je reisbagage? Geef dan ongeveer 1 CUC per koffer of tas. In de horeca moet je een fooi van 5 tot 10 procent als richtlijn aanhouden. Bij een laag bedrag mag je natuurlijk wel iets meer geven. Gidsen geef je 1 tot 5 CUC per persoon per dag of trip. Muzikanten en dansgroepen geef je 1 tot 2 CUC, zeker als je ze wilt fotograferen.

Fotograferen

Cubanen laten zich graag fotograferen. Vaak is het wel zo netjes om het eerst eventjes te vragen. Zelden zul je een afwijzing horen en meestal poseren ze voor je. Er zijn echter ook mensen die hun boterham verdienen met het zichzelf laten fotograferen. Je herkent ze vrij snel. Dit zijn de mannen en vrouwen die op toeristische locaties zoals bijvoorbeeld de oude binnenstad van Havana proberen de aandacht te trekken van toeristen terwijl ze traditionele kleding aan hebben en vaak met een grote sigaar ergens zitten of staan. Gratis fotograferen is dan ongewenst, het is hun doel om je te laten betalen om foto’s te maken.

Geld

Op Cuba worden er twee officiële valuta gebruikt, die niet met elkaar uitwisselbaar zijn. Ten eerste is er de Cubaanse peso (CUP) die alleen te gebruiken is door de lokale bevolking. Als toerist heb je er vrijwel niets aan. Voor toeristen is er de convertible peso (CUC). Je kunt euro’s omwisselen voor convertable pesos. Doe dat bij banken, wisselkantoren en bij hotels. Doe het omwisselen niet op straat, want de kans is groot dat je een oor aangenaaid wordt doordat ze je de (veel goedkopere) Cubaanse peso geven in plaats van de convertible peso.

Geld uit een geldautomaat halen kan amper in Cuba. Als het al kan, dan kan dat alleen maar met een creditcard van Visa of MasterCard mits deze niet uitgegeven zijn door een Amerikaanse bank. Aan een bankpas van ING heb je niets, die worden vanwege het Amerikaanse moederbedrijf niet geaccepteerd in Cuba. Houd rekening met vrij hoge commissies die je op dit soort opnames betaalt. Omdat travellercheques in dollars en Amerikaanse dollars in contanten niet meer geaccepteerd worden in Cuba, is het raadzaam om voldoende euro’s in cash mee te nemen om die ter plaatse om te wisselen.

Creditcards worden soms, maar niet altijd, geaccepteerd bij restaurants, hotels en tankstations. American Express, Diners Club en creditcards uitgegeven door Amerikaanse banken kun je niet gebruiken op Cuba. Wel iets om rekening mee te houden.

geld

Internet / wifi

Wie gewend is om altijd en overal online te kunnen zijn die zal zich in Cuba duidelijk aan moeten passen. Internet via het mobiele netwerk is zeer duur en vaak van matige kwaliteit. Gratis wifi zul je op Cuba tevergeefs zoeken en het aantal plekken waar draadloos internet via wifi beschikbaar is, is vrij beperkt. In grotere hotels en op belangrijke pleinen en parken in steden zijn openbare wifi hotspots te vinden waar je online kunt. Om het internet op te kunnen gaan moet je prepaid kraskaarten kopen. Met zo’n kaartje kun je in totaal 1 uur online gaan. Dat hoeft niet in één keer. Je mag je tegoed binnen een periode van dertig dagen nadat je de eerste keer online gegaan bent opmaken.

De officiële prijs van deze door Etecsa (het Cubaanse telecombedrijf) uitgegeven kaartjes is 1 CUC. Op veel plekken worden ze echter duurder (meestal 2 CUC per kaartje) verkocht. Er zijn ook hotels die aan koppelverkoop doen: je kunt dan alleen maar een kaartje kopen als je ook een drankje bestelt. Dat hebben wij in Trinidad bijvoorbeeld meegemaakt bij het Iberostar Gran Hotel. Pas op met het aanschaffen van internetkraskaarten op straat. Er zijn inmiddels volop valse kraskaarten in Cuba te koop. Zonde van je geld als je hier in trapt, ook al is het bedrag niet zo hoog.

De snelheid van het internet varieert heel erg per locatie en tijdstip. Op drukkere tijdstippen moet je het internet met meer mensen delen, wat resulteert in lagere snelheden. Videobestanden bekijken of videobellen is daarom niet altijd goed mogelijk. Zelden worden wifi-hotspots aangeduid met bordjes. Je herkent de plekken waar wifi beschikbaar is al heel snel door de mensen die vaak in vrij grote aantallen naar hun schermpjes van hun mobiele telefoons zitten te staren.

In Cuba heb je niet alleen te maken met slechte internetverbindingen, maar ook met verregaande vormen van internetcensuur. Denk aan geblokkeerde nieuwssites, geblokkeerde toegang tot sites over mensenrechten en zelfs het niet toegankelijk zijn van wikipedia. Met een VPN kun je die blokkades omzeilen. Dan lijkt het alsof jouw internetverkeer vanuit een ander land komt. Dit zorgt ervoor dat websites en services worden gedeblokkeerd.

Internetten op een plein

Kraanwater

Het leidingwater is in Cuba niet betrouwbaar genoeg om het te gebruiken als drinkwater. Je kunt daarom beter gebruik maken van flessen mineraalwater die vrijwel overal in Cuba prima te verkrijgen zijn. Gebruik ook mineraalwater voor het tanden poetsen, voor het schoonmaken van wondjes en om eventueel contactlenzen te reinigen. IJsblokjes in drankjes worden normaliter gemaakt van gezuiverd water. Wie echter het zekere voor het onzekere wil nemen die laat ijsblokjes achterwege. Ook de kannen water die in hotels bij de buffetten staan zouden veilig moeten zijn. Ook hier is geen garantie.

Muggen

Op Cuba komen volop muggen voor die tijdens het hele jaar actief zijn. Buiten het feit dat muggenbeten vervelend zijn, moet je ook oppassen voor eventuele ziektes die de muggen over kunnen brengen. Malaria komt op Cuba niet voor. Daar hoef je dus niet bang voor te zijn. Het is daarom ook niet nodig om malariatabletten te slikken voor een reis naar Cuba. Wel kunnen andere tropische ziektes zoals dengue en zikakoorts overgebracht worden door muggen. Het zijn vooral de muggen die overdag actief zijn die verantwoordelijk zijn voor het overdragen van het denguevirus (knokkelkoorts) en het zikavirus. Je kunt je niet preventief inenten tegen deze twee virussen. Het is daarom belangrijk om je goed te beschermen tegen muggen. Dat kan door middel van beschermende kleding en het gebruik van een goed muggenwerend middel waar de werkzame stof DEET in verwerkt zit.

[TIP] Bestel je anti-muggenmiddel met DEET online bij reisartikelen.nl

Omdat het zikavirus gevaarlijk zou kunnen zijn voor ongeboren kinderen is het voor zwangere vrouwen (en vrouwen die proberen zwanger te worden) aan te raden om vooraf goed advies in te winnen over de actuele situatie in Cuba en de eventuele risico’s die aan een reis naar Cuba kunnen zitten. Dat kan bijvoorbeeld bij de GGD of bij het Travel Clinic Havenziekenhuis in Rotterdam.

Omgang met de locals

De locale bevolking is over het algemeen zeer vriendelijk en aangenaam in de omgang. Ze staan open voor contacten met toeristen. Vaak zijn ze oprecht geïnteresseerd in buitenlandse gasten, al is het alleen maar om hun Engels te beoefenen. Natuurlijk zijn er ook locals die wat nodig hebben van toeristen. Die willen op verschillende manieren wat verdienen aan de bezoekers, bijvoorbeeld door te poseren op foto’s, ze de weg te wijzen of door een korte rondleiding. Als je vriendelijk aangeeft dat je er geen behoefte aan hebt dan zullen ze dat vrijwel altijd meteen accepteren en zelden opdringerig of vervelend worden.

Een handige manier om met locals in contact te komen is door bij mensen thuis te slapen. Deze ‘casas particulares’ vind je door heel Cuba en zijn duidelijk te herkennen aan het blauwe logo op een wit bord. Buiten het feit dat je goedkoop in Cuba overnacht krijg je zo ook een kijkje in het dagelijks leven van de Cubanen. Een andere manier om met Cubanen in aanraking te komen is door te gaan eten bij zogenaamde ‘paladares’. Deze particuliere restaurants worden door de lokale bevolking gerund. Sommige paladares zijn zo klein dat je veel persoonlijke aandacht krijgt. Dit is een smakelijke en leuke wijze om tussen de Cubanen te zijn.

Prijsniveau

Cuba is een derdewereldland, maar met prijzen die vaak liggen op het niveau van een westers land. Dat komt omdat veel van de producten die voor ons heel gewoon zijn op Cuba geïmporteerd moeten worden. Je zult ook merken dat de prijzen voor vergelijkbare producten soms erg uiteen kunnen lopen. Soms heb je door schaarste weinig keuze en betaal je daardoor soms de hoofdprijs. Als je wel meerdere opties hebt dan is het de moeite om prijzen te vergelijken. Als je voor luxe westerse producten zoals merkkleding, merkschoenen, accessoires of elektronica wilt gaan winkelen dan betaal je vaak meer dan thuis. Cuba is bepaald geen winkelparadijs voor wie van shoppen houdt.

Reisadvies

Cuba is een relatief veilig land, zeker als je het vergelijkt met andere landen in Latijns-Amerika. Kijk echter voor je vertrek naar Cuba of voordat je je vakantie naar Cuba boekt wel naar het actuele reisadvies voor Cuba. In het geval dat er actuele problemen zijn die invloed kunnen hebben op jouw Cuba reis, dan staan ze hier als het goed is vermeld. In het geval er een negatief reisadvies (advies ‘niet reizen’) is dan kun je beter niet naar Cuba reizen. Heb je al een reis naar Cuba geboekt en geldt er een negatief reisadvies op het moment dat je naar Cuba af zou moeten reizen? Neem dan contact op met de reisorganisatie om te kijken naar de mogelijkheden om te annuleren of om te boeken.

Reisverzekering is verplicht

Om naar Cuba te mogen reizen is een reisverzekering met dekking van de medische kosten verplicht. Je moet dit bij aankomst in Cuba zelfs aan kunnen tonen. Een voorwaarde is dat de verzekeringsmaatschappij waar je reisverzekering loopt erkend moet zijn door de Cubaanse overheid. Voor zover bij ons bekend zijn dat in het geval van Nederland ANWB, Allianz Global Assistance, Eurocross, Ohra, SAS Alarm Service en SOS International. De kans is overigens vrij groot dat jouw verzekeraar er niet tussen staat, maar dat ze samenwerken met één van deze alarmcentrales. Controleer daarom bij jouw reisverzekeraar of ze erkend zijn door de Cubaanse overheid en vraag indien mogelijk om een Engelstalige en/of Spaanstalige verklaring die aantoont dat je bij een erkende verzekeraar verzekerd bent. Hierop moeten alle deelnemers aan de reis vermeld staan.

Reizen met een handicap

Wil je naar Cuba reizen en heb je een lichamelijke beperking waardoor je afhankelijk bent van een rolstoel, een scootmobiel of een rollator? Weet dan dat dit soort materialen in Cuba amper of niet beschikbaar is en dat er weinig plekken zijn die aangepast zijn op rolstoelen of scootmobiels.

Roken

Het rookbeleid is in Cuba nog erg soepel in vergelijking tot andere landen. Wat verwacht je dan ook in een land waar een goede maaltijd vaak afgesloten wordt met een glas rum en een Cubaanse sigaar? Hoewel er landelijk amper sprake is van een duidelijk rookbeleid zie je wel dat restaurants en andere openbare gelegenheden het roken steeds vaker en op grotere schaal verbieden of beperken. Voor de toerist is het vaak een kwestie van kijken of er asbakken staan of dat er meer mensen ergens roken om te bepalen of er wel of niet gerookt mag worden. En anders kun je het natuurlijk altijd even vragen.

Taal

Op Cuba spreekt men Spaans. Dit is zowel de spreektaal als de officiële taal van het land. Als je het Europese Spaans gewend bent dan zul je merken dat de uitspraak in Cuba anders is. Zo wordt de letter ‘s’ aan het eind van een woord vaak weggelaten en verschilt de vocabulaire iets van het Spaans dat in Spanje gebruikt wordt. Wie gewend is om op vakantie redelijk weg te komen met Engels die zal in Cuba regelmatig het deksel op de neus krijgen. Het zijn alleen maar de mensen die in het toerisme werkzaam zijn die vaak, maar niet altijd, wat Engels spreken. Op het moment dat je vooral in hotels en resorts verblijft dan zal het redelijk lukken om je met Engels te redden, maar zodra je met de echte lokale bevolking in contact gaat komen is het wel handig als je wat woordjes Spaans spreekt. Gebruik hiervoor eventueel een vertaal-app of een Nederlands-Spaans woordenboekje.

Telefoneren

Bellen vanuit Cuba naar andere landen is vrijwel altijd duur. Het maakt hierbij niet veel uit of je de hoge roamingkosten betaalt als je met je mobiele telefoon belt, of je vanuit een hotel belt of dat je een openbare telefoon gebruikt in combinatie met een telefoonkaart (tarjeta propia). Reken op bedragen van tenminste enkele euro’s per minuut. Vaak is SMS’en goedkoper, mits je het natuurlijk beperkt tot enkele berichten en geen complete gesprekken via SMS gaat voeren.

telefoneren

Toiletten

Ga je naar een toilet in een restaurant of bar? In veel gevallen wordt er dan van je verwacht dat je betaalt. De prijzen liggen zo rond de CUC 0,50 tot 1,00. Als je betaalt krijg je WC-papier (of iets dat als toiletpapier dienstdoet). Op de toiletten zelf zoek je vaak tevergeefs naar toiletpapier. Toiletpapier moet je in Cuba overigens niet in de toiletpot gooien. De leidingen zijn daar vrijwel nooit op berekend, waardoor er een grote kans op verstopping bestaat. Je dient je gebruikte toiletpapier daarom in de aanwezige emmertjes of prullenbakjes te deponeren.

Het is een goed gebruik om je handen te wassen na het toiletbezoek. Een kraan met stromend water is er bijna altijd wel. Daar blijft het vaak wel bij. Er is een redelijke kans dat er geen zeep en/of geen mogelijkheid is om je handen te drogen.

Tijdsverschil

Het tijdsverschil met Cuba bedraagt 6 uur, zowel tijdens de zomertijd als de wintertijd. In Cuba is het 6 uur vroeger dan in Nederland/België. Omdat de periodes waarin de zomertijd en wintertijd in gaan niet gelijk zijn met de data waarop dat bij ons gebeurt zijn er twee periodes waarin het tijdsverschil met Cuba 5 uur is in plaats van 6 uur. Dat is van de tweede zondag van maart tot de laatste zondag van maart en de week tussen de laatste zondag van oktober en de eerste zondag van november.

Veiligheid en gezondheid

Zoals al eerder geschreven is Cuba een relatief veilig land. Dat betekent natuurlijk niet dat er helemaal geen risico’s zijn. De tropische omstandigheden, de natuur, de armoede en de hygiënische omstandigheden zorgen voor uiteenlopende risico’s. We hebben er een aantal op een rijtje gezet:
• Armoede en ook het karakter van sommige mensen zorgt ervoor dat er ook op Cuba diefstal voorkomt. De kans hierop is kleiner dan in veel omringende landen. Echter is het vaak de gelegenheid die de dief maakt, dus is het zaak om het zo onaantrekkelijk mogelijk te maken voor potentiële dieven. Laat daarom geen waardevolle spullen achter in je hotelkamer, tenzij dat je ze in een degelijke kluis op kunt bergen. Pas op met het zichtbaar dragen van dure camera’s, smartphones en sieraden op straat. Bied geen mogelijkheid om je zakken te rollen en verspreid je geld zoveel mogelijk op voor dieven lastig bereikbare plekken.
• De zon is op Cuba aanzienlijk sterker dan in Nederland. Zelfs in de winter heb je al veel kans op verbranding van de huid als je jezelf onvoldoende beschermd tegen de zon.
• Drink veel water! Je merkt het soms niet, maar door transpireren verlies je veel vocht. Voldoende water drinken is daarom een absolute must.
• Het verkeer in Cuba is wat gevaarlijker dan in een gemiddeld Europees land. Dat komt vooral door de rijstijl van de Cubanen. Soms heel hard rijden, maar soms ook enorm zacht. Je deelt de weg met paarden, brommers, fietsen en voetgangers. Dat is soms ook goed te merken.
• Van juni tot begin december is er een geringe kans dat je te maken krijgt met een orkaan. Houd daarom het lokale nieuws in de gaten en volg de instructies van de overheid op als er sprake is van orkaandreiging.
• Medicijnen zijn niet altijd beschikbaar. Zorg daarom voor een goed gevulde reis-EHBO en neem in ieder geval de nodige voorgeschreven medicijnen mee. Vergeet ook niet om een Engelstalige medicijnenverklaring mee te nemen.
• Check of je vaccinaties helemaal up-to-date zijn voor een reis naar Cuba. Doe dat tijdig, zodat je optimaal gevaccineerd naar Cuba kunt vertrekken. Inentingen tegen Hepatitis A en DTP (Difterie, Tetanus en Polio) worden aanbevolen voor Cuba. Reis je vanuit een land waar hepatitis A voorkomt dan is de vaccinatie zelfs verplicht om Cuba binnen te mogen. Ook vaccinaties tegen buikfytus (zeker als je minstens een paar maanden naar Cuba reist) en rabiës kunnen handig zijn. Voor meer info verwijzen we graag naar de GGD of het Havenziekenhuis. Zij kunnen advies op maat geven op basis van de actuele situatie in Cuba en de persoonlijke omstandigheden van de reizigers.